Quo Vadis

Zdaroŭje!.. Nie. Jon nie čuŭsia zdarovym; nie dajšoŭ šče, praŭda, da taho, da čaho dajšoŭ małady Sysen, jaki tak užo zahubiŭ pačuccio, što, jak pieranosili jaho ŭ łazniu, pytaŭ: «Ci ja siadžu?» — ale nie byŭ zdaroŭ. Vinić addaŭ voś jaho pad apieku Asklepijosa j Kiprydy. Ale jon, Piatroni, nie vieryć u Asklepijosa. Niaviedama bo nat, čyim byŭ synam heny Asklepijos: ci Arsinoe, ci Karanidy, a kali maci niapeŭnaja, što ž kazać pra baćku. Chto ciapier moža ručacca nat za svajho sobskaha rodziča!

Tut Piatroni pačaŭ smiajacca, pasla havaryŭ dalej: — Pasłaŭ, praŭda, dva hady tamu ŭ Epidaŭrus try dvanaccatki paškotaŭ i kubak zołata, tolki viedaješ čamu? Ot skazaŭ sabie: pamoža nie pamoža, ale j nie zaškodzić. Kali ludzi na sviecie jašče dajuć bahom achviary, to chiba ŭsie tak dumajuć, jak ja. Usie! Z vyniatkam, moža, mułavozaŭ, što najmajucca padvozić padarožnych pry Porta Kapena. Aprača Asklepijosa mieŭ ja spravy taksama j z Asklepijadami, jak letaś chvareŭ na puchir. Adpraŭlali za mianie inkubacyi. Ja viedaŭ, što heta abarmoty, ale taksama dumaŭ sabie: što mnie heta škodzić! Sviet stajić na abarmoctvie, a žyccio josć iluzijaj. Duša taksama — zdań-mara. Treba, adnak, mieć stolki rozumu, kab adroznivać raskošnyja mary ad prykrych. U majim hipokaŭsteryi palu cedravym drevam, pasypanym ambraju, bo pach u žycci lepš lublu, čym zatchu.

Što da Kiprydy, jakoj taksama mianie ty paručaŭ, dyk pačuŭ apieku jejnuju nad saboju nastolki, što voś maju ščypannie ŭ pravaj nazie. Choć heta dobraja bahinia!

Dumaju, što ty paniasieš raniej ci pazniej biełyja hałubki na jejny ałtar.

— Zdajecca tak, — pacviardžaje Vinić. — Nie dasiahali mianie streły Partaŭ, zatoje trapiła ŭ mianie astryjo Amura… niespadziavana, niekulki stajaŭ pierad bramaju horadu.

— Na biełyja kaleni Charytak! Raskažaš mnie heta svabodnaju paroju, — kaža Piatroni.

— Mienavita pryjšoŭ da ciabie parajicca, — adkazvaje Mark.

Ale ŭ toj chvilinie ŭvajšli epilatary, jakija ŭziali Piatronija, Mark ža, skinuŭšy tuniku, zanuryŭsia ŭ letniuju vannu, bo Piatroni zaprasiŭ jaho da kupalni.

— Ach, nie pytaju nat, ci maješ uzajemnasć, — adkazaŭ Piatroni, lubujučysia maładoju, niby z marmuru vykananaj fihuraj Vinicija. — Kab Lizyp byŭ ciabie bačyŭ, ucharašaŭ by ty ciapier Pałatynskuju bramu, jak statuja Hierkulesa ŭ maładym vieku.

Junak usmichaŭsia ad zadavalniennia j pačaŭ zanuracca ŭ vannie, raschlustvajučy pry tym bujna ciopłuju vadu na mazajiku Hiery, prosiačaj Son, kab zakałychaŭ Zeŭsa. Piatroni piesciŭ jaho z pryjemnasciu vokam artystaha.

Jak skončyŭ i addaŭsia pasla epilataram, uvajšoŭ lektar z bronzavaj skrynkaj na žyvacie i skrutami papiery ŭ joj.

— Chočaš pasłuchać? — spytaŭ Piatroni.

— Kali heta tvoj tvor, achvotna! — adkazaŭ Vinić. — A kali nie, to lepš pahutarym. Paety łoviać siannia ludziej na ŭsich rahoch vulic.

— A jak ža. Nie projdzieš la nijakaj bazyliki, la termaŭ, biblijatekaŭ ci kniharniaŭ, nie spatkaŭšy paeta, žestykulujučaha by małpa. Ahrypa, jak pryjechaŭ siudy z Uschodu, dumaŭ, heta ačmuciełyja. Ale ciapier takija ŭžo časy. Cezar piša vieršy, dyk usie jduć u jahonyja slady. Niamožna tolki pisać vieršaŭ lepšych, čym cezaravy, i z hetaj pryčyny krychu pabojvajusia za Lukana… Ja pišu prozaju, joju, adnak, nie častuju ani siabie samoha, ani inšych. Toje, što lektar mieŭ čytać, heta byli kadycyłli taho biednaha Fabrycyja Vejenta.

— Čamu «biednaha»?

— Bo jamu zahadana, kab pahulaŭ u Adysieja j nie viartaŭsia damoŭ až da novaha zahadu. Hetaja Adysieja nastolki jamu budzie lahčejšaj, čym Adysieju, što žonka jaho nie josć Peniełopaj. Dyj ci ž tre tabie kazać, što pastupili z im pa-durnomu. Ale tut nichto jnakš jak paviarchoŭna nie aceńvaje rečaŭ.

Heta davoli puscieńkaja j nudnaja knižka, jakuju pačali prahavita čytać tolki tady, jak aŭtara vyhnali. Ciapier z usiul čuvać: «Skandał! Skandał!», i, być moža, niekatoryja rečy Vejent zfantazjavaŭ, ale, znajučy naš narod, našych patres i našych žančyn, zaručaju tabie, što ŭsio heta šče nie daraŭniała rečajisnasci. Razumiejecca, kažny tam šukaje ciapier siabie z tryvohaju, a znajomych z pryjemnasciaj. U kniharni Aviruna sto skrybaŭ pierapisvaje dyktavanuju knižku — i popyt jaje zapeŭnieny.

— Tvajich spravak tam niama?

— Josć, tolki aŭtar nie celiŭ, bo ja adnačasna j horšy, i mienš paskudny, jak mianie apisaŭ. My, bač, tut daŭno ŭžo zahubili pačuccio taho, što hodnaje abo niahodnaje, i mnie samomu zdajecca, što sapraŭdy henaj roznicy niama, choć Seneka, Musoni j Tresej strojać minu, byccam jaje bačać. Mnie dyk usio roŭna, na Hierkulesa! Kažu toje, što dumaju! Ale ja zachavaŭ tuju vyšejšasć, što mahu adroznić brydotu ad pryhastva, a taho, naprykład, naš rudabarody paet, furman, piajun, tancor i aktor — nie ciamić.

— Škada mnie, adnak, Fabrycyja! Heta dobry tavaryš.

— Zhubiła jaho samalubstva. Kožny jaho padazravaŭ, ale nichto dobra nie viedaŭ, na biadu — jon sam nie moh vytrymać i na ŭsie baki razhałasiŭ «pad sakretam». Ci ty čuŭ historyju Rufina?

— Nie.

— To piarojdziem u fryhidaryjum, krychu achałodzimsia j raskažu tabie jaje.